Parafia św. Wojciecha B.M.

Informacje o parafii

Liczba katolików: 1500

Do parafii należą:

miejscowości: Uhowo, Bojary 3 km, Borowskie Cibory, Borowskie Michały 6 km, Borowskie Olki 4 km, Borowskie Skórki 6 km, Borowskie Wypychy 4 km, Borowskie Żaki 3 km.

Rys historyczny:

Miejscowość Uhowo pojawia się po raz pierwszy w dokumencie fundacyjnym wystawionym dla parafii Suraż w 1501 r. przez wielkiego księcia litewskiego, późniejszego króla Polski i Litwy, Aleksandra Jagiellończyka. Z pisma tego wynika, że ojciec Aleksandra, król Kazimierz Jagiellończyk wydzielił z dóbr królewskich wieś Uhowo (villa Huhowo) i nadał ją proboszczowi suraskiemu. Odtąd Uhowo stało się wsią plebańską, stanowiącą część uposażenia parafii w Surażu. Znajdował się tu folwark, w którym w I. połowie XVI w. zbudowano wraz z rezydencją plebana suraskiego drewnianą kaplicę, obsługiwaną od początku XVII w. przez osobnego wikariusza z Suraża. Kaplica w Uhowie w latach 1653 i 1662 pełniła czasowo funkcję kościoła parafialnego, gdy z powodu zarazy panującej w Surażu przeniesiono do niej wszystkie nabożeństwa wraz z udzielaniem sakramentów świętych. Poza tym udzielano tu sakramentu chrztu i zawierano małżeństwa jedynie okazjonalnie i to w przypadku co bardziej znaczących osobistości parafii suraskiej, z Uhowa, Łap, Nowosiółek i Borowskich, odnotowując każdorazowy fakt chrztu lub zawarcia związku małżeńskiego w księgach parafialnych w Surażu.
Budowy drugiej, większej, drewnianej kaplicy w Uhowie podjął się w roku 1750 proboszcz suraski i biskup pomocniczy diecezji łuckiej, Ludwik de Riaucour. Budowę ukończono w 1753 r. i tego samego roku poświęcenia nowej świątyni dokonał jej budowniczy, biskup Riaucour. Wtedy też rozpoczęto rejestrację udzielonych sakramentów w osobnych księgach metrycznych w Uhowie, przez co kaplica uhowska stała się filią Suraża. Samodzielnej parafii nie utworzono, gdyż duchownemu tu posługującemu brakowało wydzielonego uposażenia. To pojawiło się w 10 lat później, w roku 1764, gdy małżeństwo Kazimierz i Teresa Wiszniccy przekazali na kaplicę i kapelana kapitał w wysokości 10 tysięcy florenów ulokowanych na kahale zabłudowskim. Starsi gminy żydowskiej z Zabłudowa zobowiązali się do wypłacania od tej sumy rocznie 8 procent dochodu w dwóch równych ratach po 350 złotych polskich ? pierwszą na Wielkanoc, drugą na św. Michała Archanioła (29 września). Rocznie kapelan uhowski otrzymywał zatem 700 złp., co stanowiło wówczas wartość ok. 18 krów. Powstało w ten sposób beneficjum proste zależne ciągle od plebana suraskiego, który miał obowiązek należytego utrzymania świątyni w Uhowie, jej wyposażania, remontów, likwidacji szkód itp. Wyrazem usamodzielniania się filii uhowskiej było wydzielenie jej terytorium z parafii Suraż, czego wkrótce dokonał biskup łucki, Feliks Paweł Turski w 1772 r., poddając opiece duszpasterskiej kapelana z Uhowa 6 zaścianków Łapińskich: Wity, Bociany, Barwiki, Nowosiółki, Goździki i Dzięciołki, wszystkich 9 zaścianków Borowskich: Gziki, Michały, Szepiotki, Skorki, Wypychy, Olki, Cibory, Żaki, Kościany oraz wsie Bojary i Uhowo. Na przeszkodzie ku pełnemu usamodzielnieniu się parafii w Uhowie stanęły rozbiory. Ponieważ władze carskie nie pozwalały na tworzenie parafii katolickich, Uhowo pozostało filią Suraża aż do odzyskania przez Polskę niepodległości. Mimo to w 1904 r. parafianie rozpoczęli starania o pozwolenie na budowę nowego kościoła. Projekt jednowieżowej murowanej świątyni w stylu neogotyckim sporządził arch. Romuald Lenczewski. Po kilkukrotnych odmowach wydania zezwolenia na budowę, co było jednym z elementów represji carskich za udział mieszkańców Uhowa i okolicznych zaścianków w Powstaniu Styczniowym, pozwolenie na budowę wydano dopiero w przeddzień wybuchu I wojny światowej, w 1914 r. Jeszcze tego samego roku ówczesny proboszcz, ks. Stanisław Klim, rozpoczął budowę, którą na czas wojny trzeba było zawiesić. Po przejściu frontu, od 1917 r. prace budowlane nad nową świątynią kontynuował nowy proboszcz, ks. Adam Abramowicz. W 1919 r. była ona już gotowa na tyle, że w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, 15 sierpnia 1919 r., dokonano jej poświęcenia. Uroczystej konsekracji kościoła dokonał 8 sierpnia 1921 r. biskup wileński Jerzy Matulewicz. Z II wojny światowej Uhowo wyszło z mocno zniszczoną świątynią parafialną. Jej odbudowy podjął się, wspomagający wiekowego i schorowanego proboszcza, ks. Antoniego Sałatyńskiego, nowy wikariusz, ks. Edward Kisiel, późniejszy biskup i pierwszy arcybiskup, i metropolita białostocki. Dom parafialny będący jednocześnie punktem katechetycznym został wzniesiony za czasów proboszcza, ks. Euzebiusza Ciołkowskiego, w początkach lat 80. minionego stulecia. Obiekt ten, przez 25 lat nieużytkowany, obecnie służy jako pomieszczenia punktu aptecznego i przychodni lekarskiej. Pierwszy remont kościoła przeprowadzono za rządów parafią proboszcza, ks. Tadeusza Baluka. W latach 2009-2014 kontynuowano prace remontowe i konserwatorskie, m.in. ususzono mury świątyni, wykonano nową elewację, dano nową polichromię wewnątrz świątyni, przeprowadzono gruntowny remont parkanu wokół placu przykościelnego, odremontowano też plebanię.

Kaplice na terenie parafii:
Kaplica pw. Świętej Rodziny w Domu Opieki Społecznej

Cmentarz grzebalny:
500 m od kościoła, pow. 2 ha, założony w 1753. Na cmentarzu grzebalnym kaplica murowana, zbudowana w 1976 r. Odprawiane jest nabożeństwo w Dniu Zadusznym.