Parafia św. Wojciecha B.M.

Informacje o parafii

Liczba katolików: 7500

Do parafii należą:

ulice Białegostoku: Chopina, Chrobrego, Elektryczna (1-9, do rz. Białej), Gliniana, Koszykowa, Branickiego, Pałacowa (parzyste), Mieszka I (2/1), Modlińska, Orzeszkowej (od Warszawskiej, 21-36), Piasta (1-39), Piastowska (1-9), Poprzeczna, Skorupska, Słonimska (parzyste), Stary Rynek, Świętojańska (1-10), Warszawska (od 23), Wiktorii, św. Wojciecha, Wylotna.

Rys historyczny:

Parafia zaistniała na mocy dokumentu erekcyjnego wystawionego przez bp. Edwarda Kisiela 26 sierpnia 1979 r. Jej pierwszym proboszczem został ks. Zygmunt Lewicki. Obecny kościół św. Wojciecha został zaprojektowany przez łódzkiego budowniczego Jana Wende. Prace budowlane przeprowadziła firma J. Hoppa z Rygi w latach 1909-1912 dla gminy ewangelicko-augsburskiej i pierwotnie nosił on tytuł św. Jana Chrzciciela. Inwestycję realizował pastor Teodor Zirkwitz, a finansowali miejscowi wierni gminy ewangelicko-augsburskiej. Aktu poświęcenia świątyni dokonał 28 lipca 1912 r. generalny superintendent kurlandzki Bernewitz. Dwupoziomowa budowla została założona na rzucie zbliżonym do krzyża równoramiennego, co objawiło się centralizującą przestrzenią wewnętrzną. W ceglanej strukturze zewnętrznej charakteryzującej się narastaniem mas wyróżnia się olbrzymi transept z rozetowymi oknami, a także precyzyjnie skonstruowany człon wieżowy.
W wyniku II wojny światowej świątynia uległa dewastacji. Podstawowe wyposażenie, jak: organy, czy ławki, zostały zdewastowane i rozkradzione. W lipcu 1944 r. wycofujący się Niemcy wysadzili sąsiadującą z kościołem elektrownię, na skutek czego poważnemu uszkodzeniu uległ kościół: zerwany został dach, popękały mury wieży, zniszczeniu uległy wszystkie okna, w tym witrażowe. Po wojnie miejscowe władze miasta zamierzały zaadaptować budynek kościoła na kino lub na magazyny. Opuszczoną kirchą zainteresował się ks. Antoni Zalewski, który wraz z dziekanem białostockim, ks. Aleksandrem Chodyką rozpoczął starania o pozyskanie i zagospodarowanie świątyni wraz z posesją i budynkami przykościelnymi dla celów duszpasterstwa młodzieży. Dnia 19 sierpnia 1944 r. podpisano z władzami miasta akt przekazania kościoła wraz z posesją po wieczne czasy "Dekanatowi Kościoła Katolickiego w Białymstoku". Pierwszym rektorem i administratorem kościoła został ks. A. Zalewski. On też rozpoczął prace remontowe przy pozyskanej świątyni. Dnia 29 października 1944 r. kościół został poświęcony. Nadano mu wezwanie św. Wojciecha Biskupa i Męczennika. Pierwszą katolicką Mszę św. odprawiono tu już 31 października tego roku. Kanonicznych regulacji dotyczących prawa własności kościoła dokonano w 1973 r., gdy Kuria Arcybiskupia w Białymstoku wykupiła świątynię od Konsystorza Ewangelicko-Augsburskiego. W latach 1961-1979 pełniła ona funkcję kościoła seminaryjnego, a każdorazowy rektor seminarium duchownego był jednocześnie zarządcą (rektorem) świątyni, która od 1979 r. jest kościołem parafialnym, a od 1997 r. także sanktuarium św. Wojciecha. W latach 2008-2014 prowadzono prace nad zmianą wystroju wnętrza świątyni. Przebudowano prezbiterium, dano nową polichromię, zabezpieczono okna i odnowiono witraże. Uporządkowano także plac przykościelny i gruntownie odremontowano plebanię. Dnia 15 września 2013 r. w pożarze uległa zniszczeniu wieża kościoła, ucierpiało też poszycie dachowe i wnętrze świątyni. Aktualnie trwa jej generalny remont, prowadzony przez ks. Jana Wierzbickiego, od 2012 r. - proboszcza parafii.

Kaplice na terenie parafii:
Kaplica seminaryjna pw. św. Jerzego została zaprojektowana wraz z kompleksem seminaryjnym przez inż. arch. Henryka Toczydłowskiego. Kaplica z uformowaniem wnętrza "po przekątnej", z uskokowo obniżającą się salą modlitwy i oświetleniem skierowanym na ołtarz, jest jednym z ciekawszych na Białostocczyźnie rozwiązań architektury posoborowej. Inwestycja została zrealizowana w latach 1982-1984. Pracami budowlanymi kierował ks. Tadeusz Krawczenko. Wystrój wnętrza zaprojektował prof. Adolf Szczypiński.