Sanktuarium św. Wojciecha w Białymstoku
Parafia św. Wojciecha B.M.
ul. Warszawska 46a; Białystok
Kościół parafialny św. Wojciecha w Białymstoku przy ul. Warszawskiej 46A należy do zabytków XX-wiecznych. Został zbudowany przez wspólnotę Ewangelicko-augsburską w latach 1909-1912 w stylu neoromańskim, z czerwonej cegły, według projektu architekta z Łodzi Jana Wendego. Kościół jest założony na planie krzyża greckiego, z krótszym poprzecznym ramieniem, z prezbiterium zamkniętym półkoliście, ujętym po bokach prostokątnymi zakrystiami. Trójnawowy, halowy, z emporami nad nawami bocznymi wspartymi na kolumnach oraz z emporą dla chóru. Dach dwuspadowy nakryty blachą miedzianą, nad prezbiterium półstożkowy, ośmioboczna wieża w fasadzie nakryta hełmem ostrosłupowym z iglicą zakończoną krzyżem na kuli. W bocznych ścianach i nad portalem fasady - piękne rozety.
Parafia protestancka formalnie przestała istnieć z chwilą zajęcia miasta przez wojska rosyjskie w 1939 r. Decyzją Pełnomocnika PKWN z dnia 19.VIII. 1944 r. dziekanowi Ks. Aleksandrowi Chodyce przekazano kościół wraz z posesją i zabudowaniami w posiadanie i zarząd Kościoła katolickiego. Kościół poświęcono dnia 29.X.1944 r. pod wezwaniem św. Wojciecha Biskupa i Męczennika, pierwszymi zaś duszpasterzami byli Ks. Antoni Zaleski i Ks. Jan Zabański. Pierwsze nabożeństwo katolickie zostało odprawione 31.X.1944 r. w intencji 18 tysięcy Polaków pomordowanych i pochowanych w Grabówce k. Białegostoku.
W latach 1961-79 był kościołem seminaryjnym. Z inicjatywy Ks. bpa Henryka Gulbinowicza, obecnie kardynała i Metropolity Wrocławskiego, 3.III.1973 r. zawarto umowę kupna-sprzedaży posesji wraz z kościołem i innymi zabudowaniami pomiędzy Kurią Arcybiskupią w Białymstoku a Konsystorzem Ewangelicko-augsburskim w Warszawie. Dnia 9.IX.1979 r. erygowano parafię pw. św. Wojciecha, pierwszym proboszczem został ks. prałat Zygmunt Lewicki. Od 1985 r. jest ks. kanonik Stanisław Szczepura, który przygotowuje świątynię do obchodów 1000-lecia śmierci św. Wojciecha.
W związku z Rokiem Jubileuszowym dn. 25.III br. z Gniezna otrzymaliśmy RELIKWIE św. Wojciecha, które Ks. Prymas Józef Kardynał Glemp dnia 5.IV br. o godz. 12.00 uroczyście wprowadzi do naszego kościoła. W ten sposób kościół nasz bardzo ubogaci się wewnętrznie i stanie się Sanktuarium św. Wojciecha na kresach wschodnich. Na te uroczystości przygotowujemy obecnie wnętrze kościoła (malujemy), rekolekcje zaś wielkopostne będą bezpośrednim przygotowaniem naszych serc na osobiste spotkanie ze św. Wojciechem, w Jego fizycznej cząstce ręki - RELIKWIACH, które pozostaną w naszym kościele na zawsze.
Ks. Stanisław Szczepura